De stem van de minderheid
Hoe maak je ruimte voor de stem van de minderheid? Hoe bevorder je dat medewerkers zich uitspreken? Een hot topic. Voorbeelden genoeg in de media van medewerkers van misstanden waar medewerkers zich niet uitspreken. Mensen reageren verbijsterd. De ongemakkelijke waarheid is dat het menselijk is, dat niet uitspreken. Hoe kun je dit dan toch stimuleren?
Eerst even begrijpen waar het vandaan komt. Er is namelijk een biologische oorzaak voor: niemand wil buiten de groep vallen. Waarom? Simpel gezegd vergroten we hiermee onze overlevingskansen. Klinkt heel basaal en primitief. Toch speelt dit gegeven altijd en onbewust een rol in ons gedrag. Dit gebeurt in een fractie van een seconde. Het is dus menselijk om verschil lastig te vinden. Vaker kiezen mensen ervoor om verschil (en de confrontatie ermee) uit de weg te gaan en omringen zich liever met gelijkgestemden.
Met weet van deze onbewuste trekkracht dan wel vermijdingsdrang, dan nu het perspectief op organisaties. Waar macht, belangen, prestatieafspraken, persoonlijke voorkeuren en relaties, onderlinge loyaliteiten een rol spelen in de onderlinge verhoudingen. Een wirwar aan onzichtbare verbanden en verbindingen die van invloed zijn op wat we zeggen en doen. Of niet zeggen of doen.
Met deze nuchtere en educatieve feiten uit psychologie en groepsdynamica start ik elk ontwikkelingstraject. Met als doel om onderling gedoe te normaliseren en te beschouwen als iets volkomen menselijks. Waar ruimte komt voor de menselijke maat, ontstaat ruimte om elkaar te zien voor wie die is met talenten en tekortkomingen. Daar open en transparant over zijn, brengt mensen in beweging.
Groepsdynamiek en verantwoordelijkheid
In sessies is spiegelen mijn voornaamste instrument. Ik spiegel wat ik zie gebeuren in de groepsdynamiek en vraag of dat is hoe men het wil. Mijn belangrijkste stokpaardje is eigen verantwoordelijkheid. Niet alleen voor eigen werk, maar óók voor het team-functioneren. Want sfeer en resultaten zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Alle medewerkers hebben een aandeel in de dynamiek. Dus iedereen mag aan de bak, daarin heeft ieder iets anders te leren. Waar de een mag leren ruimte te laten aan een introverte collega, mag de stille collega leren de ander deelgenoot te maken van zijn denken.
Hier komt het aan op maatwerk. Om zodoende aan te sluiten bij de leervraag van het team als ook de leerweg van individuele medewerkers in de groep. Ik werk met principes van persoonlijke effectiviteit. Ik spiegel wat ik ervaar in onze ontmoeting en uit de interactie tussen collega’s. Educatie speelt een belangrijke rol in mijn aanpak. Vanuit hoe mensen samenwerken en de bovenstroom ‘organiseren’ schakel ik naar de onderstroom en weer terug. Hierbij mix ik werkvormen als Deep Democracy, TA, Systemisch Werk met organisatieheorieën om te komen tot een inclusievere wijze van samen werken.
Uiteraard valt of staat alle effort voor een inclusief werkklimaat met de rol van de leider. Meer hierover in mijn volgende blog.
