Ja, het staat er echt. Via polariseren, kun je leren.
Het innemen van positie en elkaar daarop bevragen, levert waardevolle informatie in talloze kleurschakeringen op. Het legt meningen, vooronderstellingen en zorgen bloot. Het gesprek verschuift naar waardenniveau.
Het vraagt, om te beginnen, sociale veiligheid om stelling in te nemen en elkaar daar zonder oordeel op te bevragen. Eenmaal die setting gecreëerd, maak ik juist dankbaar gebruik van polarisatie. Het is me al meerdere malen opgevallen hoe verhelderend het wordt wanneer we doelgericht polariseren en dat bevragen. Polariseren om te leren noem ik dat.
Het werkt als volgt. Aan de hand van een stelling vraag ik deelnemers om fysiek een positie in te nemen op een denkbeeldige lijn in de ruimte die twee zijden van de polariteit weerspiegelt. Ik loop langs deelnemers en vraag hen om beurten: ‘wat maakt dat jij hier staat?’ Wanneer deelnemers de ruimte krijgen om hun stelling toe te lichten, krijgt een mening meer context.
Verrassend genoeg herkennen deelnemers zich in redeneringen of argumenten van een deelnemer die zogenaamd ‘recht tegenover’ hem staat. Van daaruit ontstaat verbinding op onderdelen en opent het gesprek over het verschil. Daar kan ik en de groep vervolgens mee verder. Polariseren om te leren dus, mits het veilig kan.
En dan is er nog een heel andere laag over leren langs polariteiten. Vertrouwen-wantrouwen, leiden-volgen, taak-relatie en zo zijn er nog talloze polariteiten op te noemen. Mensen hebben één zijde van de polariteit meer ontwikkeld en eigen gemaakt als gevolg van opvoeding, socialisatie, opleiding en ervaring. Dat neemt niet weg, dat de andere kant van de polariteit voor individuen én organisaties ook verkend en ontwikkeld kan worden. Daarover schrijf ik een volgende keer meer.